Komputer

Komputer, programowany automat do przetwarzania informacji. K. realizuje następujące podstawowe funkcje: 1. przyjmowanie (wczytywanie) danych; 2. opracowywanie (przetwarzanie — obliczanie) tych danych wg zaprogramowane go algorytmu (procedury); 3. wydawanie wyników (drukowanie, perforowanie, wyświetlanie na ekranie); 4. przechowywanie zmiennych danych, zbiorów stałych danych, wyników do późniejszych faz przetwarzania. Do realizacji tych funkcji k. dysponuje wyspecjalizowanymi urządzeniami modułowymi, które odpowiednio dobrane tworzą zestaw komputerowy. Do podstawowych modułów k. zalicza się: urządzenia wejściowo-wyjściowe, pamięć operacyjną, pamięć masową (wymienną) i jednostkę centralną (tzw. procesor). Funkcjonujący k. składa się ze sprzętu (hardware), oprogramowania (software), oprogramowania technicznego (firmware) i systemu operacyjnego, który pośredniczy w kontakcie operatora z maszyną i kieruje wprowadzaniem danych i wyprowadzaniem wyników, przetwarzaniem zadań obliczeniowych wewnątrz maszyny za pomocą programów tłumaczących (translatory), programów uniwersalnych — usługowych i programów użytkowych. Jedną z popularniejszych klasyfikacji k. jest ich podział na tzw. generacje lub wg ceny. Podział k. na generacje odzwierciedla poziom rozwiązań konstrukcyjnych, zwłaszcza ich jednostki centralnej. Dotychczas rozróżnia się następujące generacje k.: 0 — przekaźnikowa (1936), l — lampowa (1946), 2 — tranzystorowa (1956), 3 — mikroscalona (1964), 4 — makroscalona (1969). Podział ten jest popularny, choć mocno kwestionowany. W 1970—71 pojawiła się jego krytyka, zwłaszcza w odniesieniu do k. czwartej generacji. W związku z zastosowaniem k. z pamięciami wirtualnymi, gwarantującymi prowadzenie obliczeń z wykorzystaniem pamięci o dowolnej pojemności (przekraczającej pojemność dysponowaną przez dany k.) specjalnie stronicowanej przez k. dla potrzeb danego użytkownika, powstała koncepcja budowy takich k., które mogłyby dla danych zadań obliczeniowych symulować potrzebny k., często większy od k., który go zasymulował. Rozwój tego typu k. wysuwa na pierwszy plan koncepcje logiki układowej, a nie formę jej technicznej realizacji. Podział k. według ceny jest umowny i niejednolicie przestrzegany. Starając się ująć różne tendencje w tym zakresie, można wyróżnić k. mikro (poniżej 10 tys. dol.), mini (do 30 tys. dol.), małe (do 200 tys. dol.), średnie (do 700 tys. dol.), duże (do 2 min dol.), wielkie (do 10 min dol.), super (powyżej 10 min dol.). K. budowane są z przeznaczeniem dla podstawowych grup zastosowań: obliczeń numerycznych (badania naukowe, projektowanie inżynieryjne, programowanie, analizy ekonomiczne itp.), przetwarzania informacji (głównie na potrzeby zarządzania) i automatyzacji procesów technologicznych, dystrybucyjnych itp. Zestawy k. mogą być tak dobierane, aby zapewniły uniwersalne wykonywanie różnych zadań obliczeniowo-przetwarzaniowych. Ocenę wydajności k. dla prac z zakresu obliczeń numerycznych przeprowadza się stosując parametr mocy obliczeniowej wyrażony liczbą wykonywanych operacji na sekundę. Do prac z zakresu przetwarzania informacji (danych) stosuje się różne parametry mocy przetwarzaniowej wyrażone m. in. pojemnością i czasem dostępu do wymiennej pamięci masowej, wydajnością urządzeń wejściowo-wyjściowych, czasem wykonania typowych zadań przetwarzaniowych itp